Theo thống kê của Sở Xây dựng, toàn thành phố hiện có hơn 20.000 căn nhà ven và trên kênh, tập trung tại các quận 4, 7, 8, Bình Thạnh. Dọc theo dòng kênh Tẻ, quận 4 có hàng nghìn căn nhà chỉ che chắn tạm bợ bằng vật liệu như tôn, ván gỗ đã xuống cấp. Người dân sống chung với mùi hôi nồng nặc, nhất là vào mùa nắng nóng.

Con hẻm 334 đường Tôn Thất Thuyết, phường 1, quận 4  nằm ven dòng kênh rộng hơn một mét. Theo người dân, hẻm chật hẹp nên nếu xảy ra hỏa hoạn, họ chỉ biết nhảy xuống kênh để thoát hiểm. 

Nhà nhỏ nhưng chứa nhiều đồ đạc và xuống cấp nên 4 đứa con của bà Tô Thủy Tuyết Mai đã thuê nơi khác ở, nhà chỉ còn lại mình bà. "Tôi ở đây đã gần nửa đời người. Căn nhà cũng đã dựng gần chục năm nay. Nhiều lúc muốn sửa sang lại nhưng không có tiền", bà Mai giãi bày.

Căn nhà gỗ có diện tích khoảng 20 m2 của gia đình bà Nguyễn Thị Lệ nằm ven kênh Tẻ. Bà cho biết, nhà có 6 người, bao gồm các con, cháu trong gia đình. "Cách đây vài năm, tôi cũng có nghe chủ trương giải tỏa nhà cửa ven kênh nhưng chờ hoài chưa thấy. Tôi mong chính quyền sớm di dời bà con ở đây đến nơi ở mới khang trang hơn. Sống ở đây chật chội và ô nhiễm lắm", bà Lệ chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Thành (70 tuổi), người làm công quả cho một ngôi chùa ở quận 4, cho biết sống trong cảnh tạm bợ ở cù lao Nguyễn Kiệu đã hơn 10 năm. "Ở đây, không khí ô nhiễm, nhà cửa xuống cấp nên ai cũng muốn chuyển đi nơi khác", cụ Thành nói.

Với họ, nguồn nước sạch luôn thiếu thốn, đặc biệt là vào mùa khô. "Mỗi lần tắm rửa, chúng tôi đều phải tiết kiệm nguồn nước", một người dân sống ven dòng kênh Tẻ cho biết.

Hẻm nhỏ hẹp lại nằm ven kênh nên những đứa trẻ chỉ được bố mẹ cho phép chơi đùa trong nhà để đảm bảo an toàn.

Phần lớn căn nhà gỗ tạm bợ ven kênh Tẻ đều thiếu ánh sáng và dưỡng khí. Bà Huỳnh Thị Lệ Thanh cho biết đã ở đây từ nhỏ nên quen với cảnh sống chật chội, tạm bợ. "Nhà cửa xuống cấp trầm trọng, sống mà luôn nơm nớp lo sợ không biết lúc nào nó sập", bà Thanh nói.  

Nhà cửa ọp ẹp, người dân phải tận dụng nguồn sáng từ những ô cửa nhỏ.

Ông Trần Minh Cảnh, một người dân sống trong con hẻm 334 cho biết, cứ mùa mưa tới, người dân không dám đi lại nhiều trên con đường gỗ mục nát vì lo sập bất cứ lúc nào. 

Nhà vệ sinh của một gia đình sống ven kênh trên đường Trần Xuân Soạn, quận 7. 

Các chất thải sinh hoạt đều được người dân xả thẳng xuống kênh, khiến nguồn nước đen kịt, ô nhiễm trầm trọng.

Cảnh đối lập giữa khu nhà ổ chuột ở quận 4, 8 với những dãy chung cư cao tầng.

Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2020, chính quyền thành phố sẽ di dời và tổ chức lại cuộc sống cho hơn 20.000 căn nhà ven kênh rạch nhằm chỉnh trang và phát triển đô thị.